Jagua ha mbarakaja ndaikatúi oñorumonga (tetâ mba'e mombe'urâ)

Perro y gato no pueden ganarse entre sí (cuento popular)

Mombe'uha: Domingo Aguilera Narrador: Domingo Aguilera
   Jagua ha mbarakaja ndaje mokôivénte oñembochúko. Jagua he'i ijehe ndaiporiha chugui ohendu porâvéva, ha mbarakaja katu hesa pyso itereiha he'í ijehe.    Cuentan que tanto el perro como el gato se auto halagan. El perro dice por sí mismo que nadie oye mejor que él, y el gato dice que tiene muy buena vista.
   Peteî ko'ême oñombohova rakúma hikuái, mokôivévante oñorumongase.    Un día discutían acaloradamente, ambos querían ganar al otro.
– Ñañotanteána upéicharo! –heí ojupe hikuái, ha upe pyhare oñemboty mokôive koty ypytûme. – ¡Probémonos entonces! –se dijeron, y esa noche se encerraron en una pieza oscura.
   Ohecháta hikuái mávapa ikatupyryve. Jagua ohendúva, ohecha va'erâ mbarakaja, térâ katu mbarakaja ohecharaêva, ohendu va'êra jagua. Upéicha opyta hikuái.    Iban a ver quién es más capaz. Lo que el perro oye, tiene que verlo el gato, o bien lo que primero ve el gato, tiene que oírlo el perro. Así quedaron ellos.
   Are oî hikuái upe koty ñembotypýpe, pyhare. Pytû ndaje ha mba'eve nopararâi, nojekuaái mba'evete.    Estaban por mucho tiempo en esa habitación cerrada, por la noche. Dicen que estaba oscuro y no había ruido, nada se veía.
   Upéicha háguinte, pyhare pytévoma, opo sapy'a opu'â jagua ha he'i:    De pronto, cerca de la medianoche, el perro se levanta violentamente y dice:
– Mbaéiko aipo hatâite tyapúpe ho'áva nde! – ¡Qué fue eso que cayó con tanto ruido!
   Hakukuére mbarakaja ojesareko pytumbýpe.    Rápidamente el gato atisba en la oscuridad.
– Ani rekyhyje –he'i jaguápe–, anguja rague peteîmínteko ho'áva... na'ápe hína. – No tengas miedo –le dice al perro–, es un pelo de ratón que caía... aquí lo tienes.
 
Fuente: [AgD1:20]. Traducido al español por Manuel F. Fernández - © www.guaranirenda.com - 2002

Péva mboyvegua - Página anterior Péva riregua - Página siguiente

Inicio ] Historia ] Fonología ] Gramática ] Antología ] Dichos ] Fotografías ] Enlaces ] Autores ]